عرضه پایدار و منظم، شرط اصلی موفقیت فروش خودرو در بورس کالا

محمدرضا عالمی، رییس اداره نظارت بر بورس‌های کالایی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو اظهار داشت: تجربه کوتاه اما موثر عرضه خودرو در بورس کالا نشان داد که قیمت‌ها به شکل متعادل و در سطحی میانه میان نرخ بازار و نرخ‌های دستوری کشف می‌شوند. در این فرآیند هم مصرف‌کننده رضایت بیشتری دارد و هم خودروساز از حاشیه سود منطقی برخوردار می‌شود؛ با این حال، این تجربه موفق هنوز با حمایت کافی سیاست‌گذار برای اجرا در مقیاس گسترده‌تر همراه نشده است.

 

عالمی با بیان اینکه عرضه خودرو در بورس کالا علاوه بر افزایش درآمدهای مالیاتی دولت، به کاهش زیان انباشته خودروسازان نیز کمک کرد، افزود: خودروسازان با فروش خودرو در بورس کالا و کسب سود متعارف می‌توانند از بحران‌های مالی جلوگیری کرده و وضعیت مالی خود را بهبود بخشند و یکی از مزایای مهم این روش، رضایت مشتریان از شفافیت معاملات و تضمین انجام تعهدات عرضه‌کنندگان است.

 

او با اشاره به عملکرد ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ بیان کرد: حدود ۵۴ میلیارد تومان جریمه ناشی از تاخیر یا عدم ایفای تعهدات از عرضه‌کنندگان خودرو اخذ و به خریداران پرداخت شده است. برخلاف آیین‌نامه قانون ساماندهی خودرو که سازوکار شفافی برای رسیدگی به اعتراضات ندارد، بورس کالا با دریافت تضامین لازم از عرضه‌کنندگان، امنیت معامله را برای خریداران تضمین می‌کند. 

 

عالمی در توضیح وضعیت فعلی صنعت خودرو گفت: اگر صنعت خودرو را بازاری انحصاری در نظر بگیریم، کنترل آن تنها از مسیر قیمت‌گذاری ممکن نیست. ابزارهایی مانند مدیریت تولید، محدودیت‌های ورود، و شبکه توزیع نیز در اختیار خودروساز قرار دارد که موقعیت انحصاری او را تقویت می‌کند.

 

او تأکید کرد: شیوه قیمت‌گذاری شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار طی سال‌های گذشته نه‌تنها زیان انباشته خودروسازان را افزایش داده، بلکه اختلاف شدید میان قیمت کارخانه و بازار و ایجاد رانت گسترده را به دنبال داشته است.

 

رییس اداره نظارت بر بورس‌های کالایی سازمان بورس افزود: کاهش تولید، ایجاد تقاضای کاذب و افزایش فاصله قیمت بازار و کارخانه نتیجه همین رویکرد بوده است. از طرفی فشارهای اجتماعی و سیاسی مانع اصلاح قیمت‌ها می‌شود. عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند راه‌حل خروج از وضعیت فعلی باشد، اما تنها زمانی نتیجه مطلوب حاصل می‌شود که خودروساز عرضه‌ای پایدار، منظم و قابل پیش‌بینی داشته باشد.

 

عالمی بیان داشت: به جای دخالت در قیمت، وزارت صمت و نهادهای مسئول بهتر است برای تعیین کف عرضه و برنامه‌ریزی منظم سالانه و ماهانه اقدام کنند تا امکان قیمت‌سازی از طریق کنترل عرضه از تولیدکننده سلب شود.

 

او درخصوص آخرین وضعیت عرضه خودرو در بورس کالا توضیح داد: اکنون چالش مقرراتی یا عملیاتی جدی برای عرضه خودرو در بورس کالا وجود ندارد و خودرو‌های تجاری از جمله وانت، کامیون، کامیونت و کشنده در حال حاضر در بورس عرضه می‌شوند.

 

رییس اداره نظارت بر بورس‌های کالایی سازمان بورس اضافه کرد: معاملات گواهی سپرده کالایی وانت T۹ کرمان‌موتور به‌عنوان ابزار مالی موفق راه‌اندازی شده و مشکل تأخیر در تحویل که در عرضه‌های قبلی وجود داشت، برطرف شده است و این ابزار قابلیت توسعه برای سایر خودرو‌های سواری و تجاری را نیز دارد.

 

عالمی درباره خودرو‌های وارداتی نیز گفت: طی هفته‌های اخیر شاهد عرضه و معامله خودرو‌های وارداتی توسط شرکت ماموت خودرو بوده‌ایم و درخواست‌های پذیرش انواع خودرو‌های داخلی و وارداتی در حال بررسی است.

 

او در پایان اظهار داشت: طبق آخرین جلسه هیأت پذیرش بورس کالا در تاریخ ۱۴۰۴/۰۸/۲۸، تاکنون در مجموع ۷۵ خودرو پذیرش شده‌اند که شامل ۱۷ خودروی سواری داخلی و مونتاژی، ۱۷ خودروی وارداتی و ۴۱ خودروی تجاری شامل وانت، کامیون، کامیونت و کشنده است.