
از ایرانشناسی چه بهرهای میتوان برد؟
دانشیار و مدیر گروه کارآفرینی گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ بر ضرورت بهرهگیری علمی از دانش ایرانشناسی در سیاستگذاری، روایتپردازی فرهنگی و توسعه گردشگری ایران تأکید کرد و ضعف نهادی و کمبود زیرساختها را از مهمترین موانع این حوزه برشمرد.
به گزارش پایگاه خبری اخبارخوب به نقل از ایسنا، منوچهر جهانیان، دانشیار و مدیر گروه کارآفرینی گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، در نشست تخصصی ایرانشناسی و گردشگری به ارائه نتایج پژوهشی پرداخت که به بررسی رابطه ایرانشناسی و صنعت گردشگری و ظرفیتهای میانرشتهای این دو حوزه اختصاص دارد.
او با اشاره به پیشینه تاریخی و غنای فرهنگی ایران، تأکید کرد: ایرانشناسی بهعنوان دانشی میانرشتهای میتواند نقش مهمی در معرفی علمی و دقیق فرهنگ و تاریخ ایران ایفا کند و در صورت پیوند با صنعت گردشگری، زمینهساز توسعه پایدار اقتصادی و فرهنگی شود.
جهانیان گفت: ایران با تنوع اقلیمی، فرهنگی و تاریخی گسترده، پتانسیل بینظیری برای گردشگری فرهنگی و مذهبی دارد. اما نبود بهرهگیری علمی از دانش ایرانشناسی، ضعف زیرساختها و ناهماهنگی نهادی، مانع تحقق این ظرفیتها شده است. جریانسازی علمی در حوزه ایرانشناسی میتواند به طراحی روایتهای فرهنگی معتبر، ارتقای کیفیت تجربه گردشگران و بهبود سیاستگذاری در حوزه گردشگری کمک کند.
این استاد دانشگاه در تشریح مبانی نظری پژوهش، ایرانشناسی را دانشی میانرشتهای معرفی کرد که بر سه محور «بُعد تاریخی و تمدنی»، «بُعد فرهنگی و هویتی» و «بُعد اجتماعی و میانفرهنگی» استوار است.
او افزود: ایرانشناسی در صورت ترجمه علمی به زبان گردشگری، میتواند ارزش افزوده فرهنگی چشمگیری ایجاد کند. در نظریههای گردشگری فرهنگی، مفهوم «تجربه فرهنگی» (Cultural Experience) کلیدواژهٔ اصلی است. بر اساس دیدگاه مککانل و پرز (McConnell & Perez, ۲۰۱۹)، گردشگری فرهنگی زمانی تحقق مییابد که گردشگر بتواند از خلال بازدید، تعامل و روایت، با هویت فرهنگی مقصد ارتباط برقرار کند.
جهانیان یافتههای پژوهش خود را در سه محور «ظرفیتها»، «چالشها» و «فرصتها» تشریح کرد و گفت: ایرانشناسی از طریق آموزش تخصصی راهنمایان، تولید روایتهای دقیق فرهنگی و کمک به سیاستگذاری مبتنی بر هویت، میتواند نقش مهمی در توسعه گردشگری فرهنگی ایفا کند. اما در مقابل، مشکلات نهادی، ضعف زیرساختها، ناآگاهی عمومی درباره میراث فرهنگی، کمبود سرمایهگذاری و فقدان استفاده از فناوریهای نوین از چالشهای اساسی در مسیر توسعه این بخش هستند.
او همچنین فرصتهایی چون تنوع قومی ایران، گستردگی میراث تاریخی و ظرفیت رسانههای دیجیتال را از جمله زمینههای مهم برای ارتقای گردشگری فرهنگی برشمرد.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به نتایج مطالعات پیشین و بررسی تطبیقی پژوهشها، تأکید کرد: خلأ اصلی در حوزه گردشگری ایران، نبود چارچوب نظری مشخص برای پیوند نظاممند میان ایرانشناسی و گردشگری است، خلأیی که این پژوهش در صدد پاسخگویی به آن است.
او در جمعبندی سخنان خود بر ضرورت طراحی برنامههای ملی در حوزه گردشگری فرهنگی، ایجاد رشتههای میانرشتهای ایرانشناسی و گردشگری در دانشگاهها، تقویت نقش فناوری در معرفی میراث و همچنین انجام پژوهشهای میدانی در مناطق کمتر شناختهشده تأکید کرد.
جهانیان با ارائه مجموعهای از پیشنهادهای کاربردی برای دولت، دانشگاهها، بخش خصوصی و محققان تأکید کرد: تلفیق ایرانشناسی و گردشگری، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای توسعه پایدار فرهنگی و اقتصادی ایران است.
انتهای پیام